Το λαογραφικό μουσείο με την επωνυμία «Χαγιάτι Λαδιά» βρίσκεται στον παραδοσιακό οικισμό της Πρώτης, στον Δήμο Αμφίπολης της Π.Ε. Σερρών σε κοντινή απόσταση από την κεντρική πλατεία του οικισμού. Η κύρια συλλογή της έκθεσης στεγάζεται σε δυο ισόγεια δώματα, τα οποία οικοδομήθηκαν το 1920 για να λειτουργήσουν ως καπναποθήκες.
Τα κτίσματα είναι απόλυτα εναρμονισμένα στο πνεύμα δόμησης της παραδοσιακής τοπικής αρχιτεκτονικής με την πέτρα και το ξύλο να ανάγονται στα κυρίαρχα δομικά υλικά κατασκευής τους, πλαισιωμένα εξωτερικά από λιθόστρωτο καλντερίμι και ημιυπαίθριο χαγιάτι.
Το μουσείο δημιουργήθηκε με ιδιωτική πρωτοβουλία και δαπάνες της Βασιλικής Λαδιά και του Χρήστου Τσιφούτη, αποκλειστικό κίνητρο των οποίων αποτέλεσε ο σεβασμός στον θεσμό της οικογένειας, η αγάπη στην ιστορία του τόπου τους και ασφαλώς η εκτίμηση προς την λαϊκή παράδοση. Όλα τα αντικείμενα της συλλογής που εκτίθενται στον χώρο αποτελούν ταυτοχρόνως μέρος της οικογενειακής κληρονομιάς των δημιουργών και «ιερή» παρακαταθήκη, την οποία διαφύλαξαν με ευλάβεια κι αφοσίωση.
Το μουσείο άνοιξε για πρώτη φορά τις πόρτες του στο κοινό τον Ιούλιο του 2014 αποσπώντας τη θερμή υποδοχή της τοπικής κοινωνίας, που αναζητούσε μια κοιτίδα διάσωσης και διάδοσης τόσο του πολιτιστικού της πλούτου όσο και του κοινωνικού της ιστού. Μια από τις βασικές επιδιώξεις των δημιουργών του άλλωστε, παραμένει η γνώση της κοινωνίας του χθες, ώστε να καταστεί βοηθητική η κατανόηση της κοινωνίας του σήμερα.
(Το κείμενο είναι από την επίσημη σελίδα του Μουσείου http://www.hayatiladia.gr/ )
