Άρθρο της Ελισσάβετ Διδασκάλου
Εκπαιδευτική ψυχολόγος*
Ο όρος «false memories» αναφέρεται σε μνήμες για γεγονότα τα οποία δε συνέβησαν ποτέ ή συνέβησαν διαφορετικά σε σχέση με την πραγματικότητα. Οι ψευδείς αναμνήσεις είναι δύσκολο να διακριθούν από τις αληθινές. Μία δυσκολία την οποία αντιμετωπίζουν οι ψυχοθεραπευτές αλλά και όσοι ασκούν νομικά επαγγέλματα. (Neuschatz, Lampinen, Toglia, Payne & Cisneros, 2007).
Σύμφωνα με την ψυχολόγο κα Loftus η υπόθεση ενός νεαρού ο οποίος καταδικάστηκε άδικα για βιασμό μιας γυναίκας λόγω ψευδούς ανάμνησης της ίδιας αποτελεί μόνο ένα παράδειγμα πολλών παρόμοιων περιστατικών. Οι ψευδείς αναμνήσεις είναι πιθανό να απειλήσουν την εγκυρότητα των πληροφοριών που συλλέγουμε για τη διερεύνηση ενός συμβάντος.
Κάποιες μνήμες αντικατοπτρίζουν απλά πεποιθήσεις, προκαταλήψεις, αβάσιμες υποθέσεις κι όχι πραγματικά γεγονότα. (Reyna, Mills, Estrada & Brainerd, 2007).
Όπως υποστηρίζει η κα Loftus η μνήμη δεν είναι μία συσκευή εγγραφής στην οποία καταγράφονται οι πληροφορίες και τις ανακαλούμε όποτε θελήσουμε, αλλά είναι «κατασκευάσιμη» ή «ανακατασκευάσιμη» και υπάρχει δυνατότητα παρέμβασης κι αλλαγής.
Όταν για παράδειγμα παρέχεις σε κάποιον ψευδείς πληροφορίες για ένα συμβάν και τον κατευθύνεις μπορείς να διαστρεβλώσεις, να «μολύνεις», να αλλάξεις τη μνήμη του.
Στο σχολικό πλαίσιο οι εκπαιδευτικοί και οι σχολικοί ψυχολόγοι έρχονται αντιμέτωποι με περιστατικά όπου απαιτείται ανάκληση στοιχείων από τους εμπλεκόμενους ή τους μάρτυρες σ’ένα συμβάν.
Θα πρέπει να είμαστε ψύχραιμοι και επιφυλακτικοί στις δηλώσεις αυτές, ακόμα κι αν η περιγραφή ενός συμβάντος εκφράζεται με αυτοπεποίθηση, λεπτομέρειες ή με έντονο συναίσθημα. Χρειάζεται ανεξάρτητη επιβεβαίωση.
Επίσης οι ψευδείς αναμνήσεις μπορεί να προκληθούν από μία στρεσογόνα συνθήκη ή να οφείλονται σε ψυχική διαταραχή όπως κατάθλιψη, διαταραχή μετατραυματικού άγχους κ.α. (Otgaar, Muris, Howe & Merckelbach, 2017).
Βιβλιογραφία
– Neuschatz, J. S., Lampinen, J. M., Toglia, M. P., Payne, D. G., & Cisneros, E. P. (2007). False memory research: History, theory, and applied implications. In M. P. Toglia, J. D. Read, D. F. Ross, & R. C. L. Lindsay (Eds.), The handbook of eyewitness psychology, Vol. 1. Memory for events (pp. 239-260). Mahwah, NJ, US: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
– Otgaar, H., Muris, P., Howe, M. L., & Merckelbach, H. (2017). What Drives False Memories in Psychopathology? A Case for Associative Activation. Clinical Psychological Science, 5(6), 1048 – 1069.
– Reyna, V. F., Mills, B., Estrada, S., & Brainerd, C. J. (2007). False memory in children: Data, theory, and legal implications. In M. P. Toglia, J. D. Read, D. F. Ross, & R. C. L. Lindsay (Eds.), The handbook of eyewitness psychology, Vol. 1. Memory for events (pp. 479-507). Mahwah, NJ, US: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
*Το Παιδικό Εργαστήρι της Ελισσάβετ Διδασκάλου βρίσκεται επί της οδού Ελ. Βενιζέλου 23 (4ος όροφος), στο Σιδηρόκαστρο.
Τηλέφωνα επικοινωνίας: 2323111482 & 6907330003.
Επισκεφθείτε τη σελίδα της Ελ. Διδασκάλου πατώντας εδώ
