Τα δύο τελευταία έτη, στο λόφο Καστά στην Αρχαία Αμφίπολη, ανασκαφές αποκαλύπτουν ένα μοναδικό ταφικό μνημείο, στον κόσμο, λόγω του μεγέθους του που αγγίζει τα πεντακόσια περίπου μέτρα, με ακριβείς αναλογίες ύψους τριών μέτρων και συνολικού μήκους 497 μέτρων, από τα οποία μέχρι στιγμής έχουν ανασκαφεί τα 457μ.
Σύμφωνα με εμπεριστατωμένες επιστημονικά ενδείξεις ο ταφικός περίβολος χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αι. π.Χ .
Όπως επισημαίνουν οι αρχαιολόγοι, «κατά την περίοδο που χρονολογείται ο ταφικός περίβολος, μετά τον θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου μέχρι το τέλος του 4ου π.Χ. αιώνα, διαδραματίζονται σπουδαία ιστορικά γεγονότα στην περιοχή της Αμφίπολης. Σημαντικοί στρατηγοί και ναύαρχοι του Μ. Αλεξάνδρου σχετίζονται με την περιοχή, εδώ ο Κάσσανδρος εξορίζει και θανατώνει το 311 π.Χ. τη νόμιμη σύζυγο του Μ. Αλεξάνδρου Ρωξάνη και το γιο του Αλέξανδρο Δ’».
Ο ταφικός περίβολος χρονολογείται γύρω στο 325 – 300 π.χ., και φέρεται πως φέρει την υπογραφή του φημισμένου της εποχής εκείνης, αρχιτέκτονα, Δεινοκράτη, που σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία ήταν και στενός φίλος του Μ. Αλεξάνδρου.
«Ο κύκλος του ταφικού περιβόλου σύμφωνα με την έρευνα του τμήματος τοπογραφίας του ΤΕΙ Αθηνών αποτελεί έναν τέλειο κύκλο με διάμετρο 158,40 μ. Οικοδομήθηκε από θασίτικο μάρμαρο που μεταφέρθηκε στη περιοχή με ειδικά πλοιάρια, ενώ οι μαρμάρινοι δόμοι από την Αλική της θάσου, τοποθετήθηκαν με ειδικούς γερανούς, κατασκευασμένους, από ξύλο, σίδηρο και μολύβι, ίχνη των οποίων βρέθηκαν κατά την αρχαιολογική ανασκαφή.
«Η μοναδικότητα της κατασκευής του ταφικού περιβόλου με τη χρήση αρχιτεκτονικών μελών από Θασίτικο μάρμαρο καθώς και η σημαντική χρονική περίοδος που δημιουργείται οδηγούν την σκέψη μας στην ύπαρξη σημαντικών τάφων στο εσωτερικό του περιβόλου που μόνο η συνέχεια της ανασκαφικής έρευνας θα αποκαλύψει» επισημαίνουν οι αρχαιολόγοι.
Σύμφωνα με τις αρχαιολογικές έρευνες, ένα μεγάλο μέρος του περιβόλου έχει αποξηλωθεί κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους με αποτέλεσμα αρκετά μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη του, να μη βρίσκονται στη θέση τους. Μια ευρύτερη έρευνα που πραγματοποιήθηκε στην περιοχή της Αμφίπολης στην προσπάθεια να εντοπιστούν τα χαμένα αρχιτεκτονικά μέλη, οδήγησε στην περιοχή του χώρου του μνημείου του Λέοντα της Αμφίπολης όπου τα χαμένη μέλη του περιβόλου, βρέθηκαν είτε διάσπαρτα, είτε εντοιχισμένα στη βάση του Λέοντος. Η χρονολόγηση τόσο του ταφικού περιβόλου όσο και του Λέοντα συμπίπτει και ανήκει στο τελευταίο τέταρτο του 4π.Χ. αιώνα.
Η ανακάλυψη της εισόδου του μνημείου από την υπεύθυνη των ανασκαφών κ. Περιστέρη, και η επίσκεψη του Πρωθυπουργού που ακολούθησε, έχουν στρέψει τα φώτα του παγκοσμίου ενδιαφέροντος στην ανασκαφή του τύμβου Καστά.
