Η «ευτοπία- Ροδολίβος» στο τούνελ- κανάτ «κεραμιδαριό» στο Ροδολίβος (Βίντεο)


Του Δημήτρη Μουρατίδη
Για τη σελίδα «ευτοπία- Ροδολίβος»

«Κανάτ»….στο Ροδολίβος…. γνωστό ως τούνελ και «κεραμιδαριό» λίγο κάτω -πριν- δεξιά από το «σωληνιαρούδι» μέσα στο πευκοδάσος…!!!!

Στο βορειοελλαδικό χώρο, η μέθοδος άρδευσης – ύδρευσης των κανάτ εφαρμόστηκε στην επαρχία Φυλλίδος κατά την Οθωμανική περίοδο οπότε και έγινε, για πρώτη φορά, μαζική εκμετάλλευση του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα στους νότιους πρόποδες του όρους Μενοικίου και στους βόρειους πρόποδες του όρους Παγγαίου, τροφοδοτώντας με νερό, από το χρόνο κατασκευής τους μέχρι σήμερα, όλους σχεδόν τους οικισμούς της επαρχίας.

Μάλιστα, ένα χωριό του νομού Σερρών, η Νέα Ζίχνη, υδροδοτείται ακόμη και σήμερα μέσω των «κανάτ» που κατασκευάσθηκαν επί Τουρκοκρατίας!

Με τον όρο Qanat (αραβικός όρος) ή Kariz (ιρανικός όρος), εννοούμε, όπως αναφέρει στην μελέτη του ο κ. Βαβελίδης, ένα σύστημα υπόγειων αγωγών (στοών), με την βοήθεια των οποίων γίνεται υδρομάστευση του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα. Με τη μέθοδο αυτή, το νερό ακολουθεί τη φυσική κλίση του εδάφους και εξέρχεται στην επιφάνεια.

Η λέξη Qanat προέρχεται από την αρχαιοσημιτική λέξη gano κι αυτή από την αρχαιοελληνική κάννα, και τη λατινική canna. Στη λέξη gano ανάγονται ακόμη οι λέξεις Kannal, Kendel ή Kandel, channel κ.λπ.

Αν και απαντά σε αρκετές περιοχές της Μέσης Ανατολής, της Αραβίας και της Βορείου Αφρικής, η πατρότητα του συστήματος αυτού αποδίδεται στους Πέρσες, που άρχισαν να κατασκευάζουν τέτοια συστήματα πριν το 500 π.Χ. Τον Ιούλιο του 2016 τα περσικά Κανάτ αναγνωρίστηκαν ως Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς από την UNESCO.

Η πρώτη μνεία σε ένα σύστημα ύδρευσης που ενδέχεται να είναι αυτό των κανάτ χρονολογείται στα τέλη του 8ου αιώνα π.Χ., όταν ο Ασσύριος βασιλιάς Σαργών κατέκτησε τμήματα της Περσίας και εντυπωσιάστηκε από το σύστημα ύδρευσης και άρδευσης που συνάντησε εκεί .Φαίνεται ότι ο γιος του, Σενναχερίμπ, εντρύφησε στην τεχνική αυτή, την οποία στη συνέχεια χρησιμοποίησε για να προμηθεύσει νερό στη Νινεβή. (von Soden, The Ancient Orient, 1994) Ενδέχεται δε το σύστημα των κανάτ να είναι αυτό που επέτρεψε τη δημιουργία των Κρεμαστών Κήπων της Βαβυλώνας. Οι Αχαιμενίδες της Περσίας φρόντισαν να δώσουν κίνητρα για την κατασκευή και τη συντήρηση των κανάτ, προσφέροντας για πέντε γενιές το δικαίωμα εκμετάλλευσης των εσόδων από τη χρήση των κανάτ στις οικογένειες των κατασκευαστών. Η μέθοδος κατασκευής των κανάτ εξαπλώθηκε τόσο με τις περσικές κατακτήσεις όσο και μετέπειτα, στη διάρκεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Έτσι έχουμε δείγματα κανάτ στην Κύπρο, τη Συρία, την Ιορδανία, τις χώρες της Βορείου Αφρικής. Κανάτ εντοπίζεται ακόμη και στο Τουρπάν της Κίνας, χρονολογούμενο περί τα 100 π.Χ., αν και δεν έχει αποδειχθεί ότι η γνώση της κατασκευής του μεταφέρθηκε εκεί από τη Μέση Ανατολή.

Συνολικά σήμερα υπάρχουν λέξεις που σημαίνουν “κανάτ” σε 27 χώρες, κυρίως στην περίμετρο της Μεσογείου και στη Μέση Ανατολή. Κατά τον 10ο αιώνα, ο Αμπού Μπακρ Μοχάμαντ αλ- Καρατζί, πέρσης μαθηματικός που έζησε στην αυλή των Αββασιδών στη Βαγδάτη, περιγράφει τη λειτουργία και την κατασκευή των κανάτ στη διατριβή του «Περί των Κρυμμένων υδάτων», όπου μάλιστα διατυπώνει και τη θεωρία ότι η γη είναι σφαιρική.

Κοινοποίηση