Ρεπορτάζ: Ζωή Χειμωνίδου- Infonews24
Το θέμα του έργου των LED επανέρχεται στο «προσκήνιο», μετά και την απόφασή της Επιτροπής του Άρθρου 152, που δικαιώνει την προσφυγή της Δημάρχου Σερρών Βαρβάρας Μητλιάγκα και που ουσιαστικά «παγώνει» το σκέλος του Ειδικού Καταπιστευτικού (Δεσμευμένου) Λογαριασμού (Escrow Account) των 7.793.432,35€, μη συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ 24%.
• Τι είναι ο Ειδικός Καταπιστευτικός (Δεσμευμένος) Λογαριασμός- Η σημασία του στην εκτέλεση του έργου των LED
Τι είναι, όμως, ο Ειδικός Καταπιστευτικός (Δεσμευμένος) Λογαριασμός για τον οποίο γίνεται ο λόγος; Ουσιαστικά είναι ο λογαριασμός, στον οποίο θα «μπαίνουν» τα χρήματα που προορίζονται για το Δήμο Σερρών και που εισπράττονται από τα ανταποδοτικά τέλη που πληρώνουν οι δημότες. Το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων που θα συγκεντρώνονται στον λογαριασμό θα αποδίδονται στον εργολάβο. Εκχωρείται, δηλαδή, μεγάλο μέρος των ανταποδοτικών τελών ηλεκτροφωτισμού στον ιδιώτη, για 12 χρόνια.
Πρόκειται για ένα σκέλος- το τελικό σκέλος- που προβλέπεται από τη βασική σύμβαση που υπεγράφη μεταξύ του Δήμου Σερρών και του αναδόχου, κατά τη θητεία της τέως Δημοτικής Αρχής του Αλέξανδρου Χρυσάφη.
• Με τη «θηλιά στο λαιμό» η Δημοτική Αρχή Σερρών- Η προσπάθεια να «κερδηθεί» χρόνος- Στη «μέγγενη» δημοτικοί σύμβουλοι της πλειοψηφούσας παράταξης
Η τότε αντιπολίτευση και σημερινή Δημοτική Αρχή Σερρών της Βαρβάρας Μητλιάγκα, είχε εκφράσει τις ενστάσεις της, καθώς θεωρούσε ότι να μεν το έργο είναι απαραίτητο, αλλά πως η συγκεκριμένη σύμβαση, που υπεγράφη στις 7 Σεπτεμβρίου 2023, δεν ήταν συμφέρουσα για το Δήμο Σερρών.
Επιχειρήθηκε, λοιπόν, από τη σημερινή Δημοτική Αρχή να «κερδηθεί» χρόνος, προκειμένου να βρεθεί μία «φόρμουλα» και να ερευνηθεί το ενδεχόμενο που θα επέτρεπε τη «λύση» της σύμβασης με τον εργολάβο.
Με πρόσχημα, λοιπόν, το τυπικόν της διαδικασίας, ξεκίνησαν οι προσφυγές στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας- Θράκης, για την «αχίλλειο πτέρνα» της υπόθεσης, που ήταν η διαδικασία για τον Ειδικό Καταπιστευτικό (Δεσμευμένο) Λογαριασμό, μέχρι που το θέμα έφτασε στην Επιτροπή του Άρθρου 152, η οποία συνεδρίασε στις 12 Μαρτίου 2024 και δικαίωσε την προσφυγή της κ. Βαρβάρας Μητλιάγκα.
Ωστόσο, η κατάσταση, παρά τη δικαίωση, είναι «no way out» για τη Δημοτική Αρχή Σερρών και δημοτικοί σύμβουλοι της πλειοψηφούσας παράταξης φαίνεται να έρχονται σε δύσκολη θέση, κοινώς στη «μέγγενη», καθώς θα κληθούν να ψηφίσουν τον καταπιστευτικό λογαριασμό, τη στιγμή που στην επίμαχη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου με την προηγούμενη δημοτική αρχή, τον Νοέμβριο του 2023, τον είχαν καταψηφίσει. Τι στάση θα κρατήσουν άραγε;
• Το ιστορικό των προσφυγών μέχρι και την απόφαση της Επιτροπής του Άρθρου 152
– Με την υπ’ αρ. 580/27-09-2023 απόφαση της οικονομικής επιτροπής του Δήμου Σερρών εγκρίθηκε η σύναψη Σύμβασης ενεχυριάσεων απαιτήσεων, η σύμβαση μεσεγγύησης και η σύσταση ειδικού καταπιστευτικού λογαριασμού ύψους 7.793.432,35 ευρώ χωρίς ΦΠΑ για την εκτέλεση της υπηρεσίας με τίτλο « Ενεργειακή Αναβάθμιση, Αυτοματοποίηση και Διαχείριση του Δικτύου Ηλεκτροφωτισμού Κοινοχρήστων Χώρων (Οδοφωτισμός) στον Δήμο Σερρών» και εξουσιοδότηση του Δημάρχου για την υπογραφή τους.
– Στη συνέχεια ο Γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας – Θράκης, κατόπιν ελέγχου νομιμότητας, εξέδωσε την υπ’ αρ. 152586/16-11-2023 απόφασή με την οποία ακύρωσε την 580/2023 απόφαση της οικονομικής επιτροπής ως αναρμόδιας να λάβει αυτή την απόφαση.
– Ακολούθως και προς συμμόρφωση με την ανωτέρω ακυρωτική απόφαση του Γραμματέα της Α.Δ.Μ.Θ., το δημοτικό συμβούλιο του Δήμου Σερρών, ως αρμόδιο όργανο εξέδωσε την με αριθμό 538/30-11-2023, με την οποία εγκρίθηκε ότι είχε αποφασιστεί στην οικονομική επιτροπή του Δήμου Σερρών.
– Κατά της απόφασης αυτής η Βαρβάρα Μητλιάγκα του Ζήση, τότε δημοτική σύμβουλος του Δήμου Σερρών και ήδη σήμερα Δήμαρχος Σερρών, άσκησε την με αριθμό πρωτοκόλλου 166532/14.12.2023 προσφυγή της ισχυριζόμενη αφενός ότι η 538/2023 απόφαση του δημοτικού συμβούλιου του Δήμου Σερρών πρέπει να ακυρωθεί καθώς το θέμα της δεν αφορούσε σε ζήτημα εξαιρετικά επείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης καθώς έγκριση υπογραφής των συμβάσεων (ενεχυράσεων απαιτήσεων, σύμβασης μεσεγγύησης και συστάσεως Ειδικού Καταπιστευτικού (Δεσμευμένου) λογαριασμού τελούσε σε γνώση της δημοτικής αρχής και θα έπρεπε να έχει αποφασιστεί σε χρονικό διάστημα εκτός του μεταβατικού που αναφέρει η διάταξη του άρθρου 65 παρ.5 του ν.3852/20210 και αφετέρου ότι εισήχθη και συζητήθηκε ως κατεπείγον σε τακτική συνεδρίαση χωρίς να αναγράφονται οι λόγοι του επείγοντος στην πρόσκληση και χωρίς να έχει ληφθεί απόφαση με την απόλυτη πλειοψηφία των μελών του δημοτικού συμβουλίου που να αποφαίνεται για το κατεπείγον αυτού πριν τη συζήτησή του.
– Επί της ανωτέρω προσφυγής εκδόθηκε η 5177/09.01.2024 απόφαση του Γραμματέα αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας-Θράκης, η οποία απέρριψε την παραπάνω προσφυγή.
– Κατά της απόφασης αυτής η Βαρβάρα Μητλιάγκα προσέφυγε για τους λόγους που διεξοδικά αναφέρονται σε αυτήν.
• Τι αναφέρει η απόφαση της Επιτροπής του Άρθρου 152 που δικαίωσε την προσφυγή της Β. Μητλιάγκα
– Στη διάταξη του άρθρου 17 παρ.1 του ν. 2690/1999 «Κύρωση του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και άλλες διατάξεις (Α`45) ορίζονται τα εξής: «Η ατομική διοικητική πράξη πρέπει να περιέχει αιτιολογία, η οποία να περιλαμβάνει τη διαπίστωση της συνδρομής των κατά νόμο προϋποθέσεων για την έκδοση της.», περαιτέρω σύμφωνα με την παράγραφο 2 του ανωτέρω άρθρου ‘’η αιτιολογία πρέπει να είναι σαφής, ειδική, επαρκής…’’.
Αιτιολογία είναι, γενικά, η αναφορά των κανόνων δικαίου που ρυθμίζουν την έκδοση της διοικητικής πράξης και της ερμηνείας της, της διαπίστωσης ότι συντρέχουν οι πραγματικές και νομικές καταστάσεις ενόψει των οποίων επιβάλλεται ή επιτρέπεται η έκδοση της πράξης κατ’ εφαρμογή των κανόνων αυτών, της εκτίμησης των σχετικών πραγματικών περιστατικών, καθώς και των σκέψεων του διοικητικού οργάνου που το οδήγησαν στην έκδοση της διοικητικής πράξης (Σπηλιωτόπουλος, Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου 1997, σελ. 171). Δηλαδή, η αιτιολογία πρέπει να περιλαμβάνει τη διάταξη του νόμου επί της οποίας στηρίζεται, τα ακριβή πραγματικά στοιχεία επί των οποίων στηρίζεται και το σκοπό της πράξης (Α. Τάχος, Διοικητικό Οικονομικό Δίκαιο, έβδομη έκδοση, 1992, σελ. 142). Σύμφωνα δε με γενική αρχή του Διοικητικού Δικαίου οι διοικητικές πράξεις και ιδίως οι δυσμενείς για το διοικούμενο πρέπει λόγω της φύσεως τους να είναι πλήρως αιτιολογημένες (Α. Τάχος, Διοικητικό Οικονομικό Δίκαιο, έβδομη έκδοση, 1992, σελ. 141).
β) Η αιτιολογία περαιτέρω πρέπει να είναι ειδική και όχι γενική και αόριστη, αυτό συμβαίνει, όταν όλα τα στοιχεία της αναφέρονται στην συγκεκριμένη περίπτωση, που ρυθμίζεται με την πράξη (Δ. Σολδάτος, Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας, 2000, σελ. 200). Η αιτιολογία πρέπει να περιέχεται στο σώμα της πράξης (Α. Τάχος, Ελληνικό Διοικητικό Δίκαιο, πέμπτη έκδοση, 1992, σελ. 430). Ειδική αιτιολογία υπάρχει όταν στο σώμα της πράξης γίνεται μνεία και παράθεση τόσο της διάταξης που εφαρμόστηκε όσο και πλήρης έκθεση των ενδείξεων και λοιπών στοιχείων τα οποία λήφθηκαν υπόψη ή οπωσδήποτε συσχετίστηκαν με σκοπό τη διαμόρφωση της κρίσεως σχετικά με τα πραγματικά περιστατικά που αφορούν την έκδοση της πράξεως, χωρίς όμως να είναι αρκετή η παραπομπή όσον αφορά τα παραπάνω στοιχεία σε άλλα έγγραφα (ΑΠ 557/75 ΝοΒ 24, 20).
γ) Η αιτιολογία πρέπει περαιτέρω να είναι πλήρης και επαρκής, έτσι αιτιολογία που αρκείται μόνο στην διατύπωση του συμπεράσματος χωρίς να παραθέτει τα πραγματικά περιστατικά της υποθέσεως ούτε την ισχύουσα διάταξη νόμου που εφαρμόστηκε είναι πλημμελής ( ΣτΕ 2424/83, ΝοΒ 1984, 1646). Ακόμη, η αιτιολογία δυσμενούς για το διοικούμενο πράξεως δεν είναι νόμιμη, όταν απλώς επαναλαμβάνει τις διατάξεις του Νόμου χωρίς να αναφέρει συγκεκριμένα δυσμενή στοιχεία, που επιβαρύνουν τον ενδιαφερόμενο (ΔΕφΑθ 968, 1073, 1074, 1304, 1426, 1427/82 Αρμ. 38, 233).
Η υποχρέωση της διοίκησης για αιτιολογία έχει μεγάλη χρησιμότητα σε πολλά επίπεδα: Στο διαδικαστικό στάδιο, η παράθεση των νομικών και πραγματικών λόγων που στηρίζουν τις μονομερείς αποφάσεις της διοίκησης, ως τυπική απαίτηση της κατάρτισης των ατομικών πράξεων, αναπτύσσει προστατευτική λειτουργία για τους διοικουμένους καθώς συμβάλλει στην εγγύηση των ατομικών τους δικαιωμάτων και συμφερόντων, αποτελεί πηγή ενημέρωσής τους και συντελεί στον εξορθολογισμό των διοικητικών αποφάσεων καθώς το εκάστοτε διοικητικό όργανο «εξαναγκάζεται» να εξετάσει σοβαρά την κάθε υπόθεση και να καταστρώσει έναν νομικό συλλογισμό που θα διασφαλίσει τη σωστή εφαρμογή του νόμου. Εξάλλου, μέσω της αιτιολογίας ελέγχεται η άσκηση του δικαιώματος της προηγούμενης ακρόασης του διοικουμένου, αφού η λήψη υπόψη των ουσιωδών ισχυρισμών του και ο σχολιασμός τους από τη διοίκηση θα αποτυπωθεί στην αιτιολογία της διοικητικής πράξης. Από την άλλη, ενώπιον των δικαστηρίων, η παράθεση αιτιολογίας λειτουργεί επιβοηθητικά τόσο ως προς τον δικαστή, ο οποίος μέσω του ελέγχου της διευρύνει τα όρια του δικού του ελέγχου και έχει την ευκαιρία να υπεισέλθει στα ζητήματα ουσιαστικής παρανομίας της κάθε υπόθεσης και να τα επιλύσει, όσο και ως προς τον διοικούμενο, ο οποίος μπορεί να αναπτύξει πληρέστερα τα επιχειρήματά του για να επιδιώξει την ικανοποίηση του συμφέροντός του.
– Στη διάταξη του άρθρου 65 παρ. 1 και 5 του ν. 3852/2010 ορίζεται ότι: Αρμοδιότητες του δημοτικού συμβουλίου. 1. Το δημοτικό συμβούλιο αποφασίζει για όλα τα θέματα που αφορούν το δήμο, εκτός από εκείνα που ανήκουν εκ του νόμου στην αρμοδιότητα του δημάρχου ή άλλου οργάνου του δήμου ή το ίδιο το δημοτικό συμβούλιο μεταβίβασε σε επιτροπή του.(…) 5. Ένα (1) μήνα πριν την διενέργεια των εκλογών και μέχρι την εγκατάσταση των νέων δημοτικών αρχών, το δημοτικό συμβούλιο αποφασίζει μόνο για θέματα που αναφέρονται σε έκτακτες περιπτώσεις εξαιρετικά επείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης, καθώς και για θέματα που αφορούν στην υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων έργων.
– Εν προκειμένω από το σύνολο των στοιχείων του φακέλου αλλά και από την ακροαματική διαδικασία προέκυψε ότι στις 07-09-2023, μόλις μία μέρα πριν ξεκινήσει η απαγόρευση που θέτει η παράγραφος 5 του άρθρου 65 του ν. 3852/2010 (καθώς οι εκλογές θα πραγματοποιούνταν στις 08-10-2023), ο Δήμαρχος Σερρών υπέγραψε την Σύμβαση Παροχής Υπηρεσιών για την υλοποίηση «Ενεργειακή Αναβάθμιση, Αυτοματοποίηση και Διαχείριση του Δικτύου Ηλεκτροφωτισμού Κοινοχρήστων Χώρων (Οδοφωτισμός) στο Δήμο Σερρών», για ποσό 7.793.432,35 ευρώ, ενώ γνώριζε ότι η συγκεκριμένη αρμοδιότητα για την έγκριση αυτής της σύμβασης ανήκει αποκλειστικά στο Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Σερρών, γεγονός που προκύπτει πέραν πάσης αμφιβολίας από το σχέδιο της σύμβασης μεσεγγύησης, όπου στο άρθρο 1 Προοίμιο, σελίδα 30 αναφέρεται ρητά ότι η έγκριση δίνεται με απόφαση του Καταθέτη-Δήμου, δηλαδή του Δήμου Σερρών. Επομένως ο Δήμαρχος Σερρών γνώριζε ότι αφού το δημοτικό συμβούλιο των Σερρών δεν μπορούσε να συνεδριάσει εκείνη την μέρα (07-09-2023) που υπέγραψε την σύμβαση παροχής υπηρεσιών τότε δεν θα μπορούσε να ολοκληρωθεί η διαδικασία κατάρτισης της σύμβασης ενεχυριάσεων απαιτήσεων, σύμβασης μεσεγγύησης και συστάσεως Ειδικού Καταπιστευτικού Λογαριασμού, για το επόμενο χρονικό διάστημα, ήτοι από τις 8-9-2023 και μέχρι την εγκατάσταση της νέας δημοτικής αρχής, το οποίο χρονικό διάστημα εμπίπτει στην απαγόρευση που θέτει η παράγραφος 5 του άρθρου 65 του ν.3852/2010.
Ακολούθως, και ενώ την ανάγκη σύναψης των ξεχωριστών συμβάσεων ενεχυριάσεων απαιτήσεων, μεσεγγύησης και συστάσεως Ειδικού Καταπιστευτικού Λογαριασμού- παρακολουθημάτων της αρχικής σύμβασης, γνώριζε η απερχόμενη δημοτική αρχή, στις 30-11-2023 το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Σερρών εξέδωσε την απόφασή του για την έγκριση σύναψης σύμβασης ενεχυριάσεων απαιτήσεων, σύμβασης μεσεγγύησης και συστάσεως ειδικού καταπιστευτικού λογαριασμού. Οι συμβάσεις όμως αυτές μη αποτελώντας περίπτωση ψήφισης προϋπολογισμού, έγκρισης οικονομικών καταστάσεων, αναμόρφωσης προϋπολογισμού ή χρηματοδότησης για συγχρηματοδοτούμενα έργα του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων, δεν μπορούσαν να εξαιρεθούν από την απαγορευτική διάταξη της παραγράφου 5 του άρθρου 65 του ν.3852/2010. Αντιθέτως οι συμβάσεις αυτές ως παραρτήματα της σύμβασης παροχής υπηρεσιών που είχε ήδη υπογραφεί από τον απερχόμενο δήμαρχο Σερρών, αποτελούσαν ξεχωριστές συμβάσεις με περιεχόμενο μεγάλης οικονομικής αξίας, οι οποίες θα δέσμευαν την νέα δημοτική αρχή, η οποία θα έπρεπε να τις υλοποιήσει και θα της αφαιρούσαν το οποιοδήποτε διαπραγματευτικό δικαίωμα έναντι του αναδόχου στην προσπάθειά της να τις βελτιώσει ώστε να αποβούν οικονομικά επωφελέστερες για τον Δήμο Σερρών. Συνεπώς είναι παντελώς αβάσιμος ο ισχυρισμός της προσβαλλόμενης απόφασης ότι η επίμαχη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι δεσμεύει τη νέα δημοτική αρχή.
Επιπλέον στην προσβαλλόμενη απόφαση δεν περιλαμβάνεται καμία αιτιολογία για την μη έγκαιρη και έγκυρη λήψη απόφασης, από την απερχόμενη δημοτική αρχή, για τη σύναψη των συμβάσεων ενεχυρίασης απαιτήσεων, μεσεγγύησης και σύστασης ειδικού καταπιστευτικού λογαριασμού στο ΤΠΔ, καθώς δεν συνιστούν έκτακτο γεγονός που θα μπορούσε να ληφθεί εντός του διαστήματος των διατάξεων της παραγράφου 5 του άρθρου 65 του ν.2852/2010. Και τούτο διότι έκτακτα γεγονότα μπορούν να θεωρηθούν μόνο όσα προκύπτουν εντελώς ξαφνικά και απροσδόκητα κα απαιτείται άμεση αντιμετώπιση, όπως θέματα φυσικών καταστροφών και θεομηνιών, θέματα που άπτονται της δημόσιας υγείας, θέματα που χρήζουν αντιμετώπισης λόγω αποκλειστικών ή καταληκτικών ημερομηνιών μη γνωστών εκ των προτέρων, ενώ δεν αποτελεί απρόβλεπτη ανάγκη οτιδήποτε είναι ήδη γνωστό ή τακτικώς επαναλαμβανόμενο και δεν προγραμματίστηκε εγκαίρως η επίλυση ή η λήψη απόφασης.
Εξάλλου, εφόσον η απερχόμενη δημοτική αρχή επικαλέστηκε κατεπείγον του θέματος έπρεπε, κατά αναλογική εφαρμογή της παραγράφου 5 του άρθρου 67 του ν.3852/2010, αφενός στην πρόσκληση που προηγήθηκε προς τα μέλη της να αναφέρεται ο λόγος του κατεπείγοντος του θέματος, αφετέρου δε κατά την συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου έπρεπε πριν τη λήψη απόφασης επ’ αυτού να ληφθεί, κατά την συνεδρίαση στις 30-11-2023, απόφαση με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του που να αποφαίνεται για το κατεπείγον του εν λόγω θέματος.
Η Επιτροπή του Άρθρου 152, κατόπιν διαλογικής συζήτησης των μελών, αφού άκουσε την εισήγηση, μελέτησε τα στοιχεία του σχηματισθέντος φακέλου και τις διατάξεις του νόμου που διέπουν την κρινόμενη υπόθεση και την ερμηνεία αυτών, τους προβαλλόμενους λόγους της προσφυγής, καθώς και τα ζητήματα που τέθηκαν κατ’ αυτήν και σκέφθηκε κατά Νόμο, ομόφωνα αποδέχθηκε την από 09.02.2024 ασκηθείσα προσφυγή της Βαρβάρας Μητλιάγκα κατά της υπ’αριθμ. πρωτ. 5177/9-1-2024 Απόφασης του Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας-Θράκης με θέμα: «Εξέταση προσφυγής κατά της αριθμ. 538/2023 απόφασης του δημοτικού συμβουλίου του Δήμου Σερρών».
