Η ιστορία της Πρώτης Σερρών χάνεται στο βάθος του χρόνου. Οι σημερινοί κάτοικοι είναι απόγονοι των αρχαίων Δόμβηρων, Θρακικής Παιονικής φυλής. Στα χρόνια της Αθηναϊκής και Σπαρτιατικής κυριαρχίας, αλλά και αργότερα την εποχή των Μακεδόνων, η περιοχή της Πρώτης υπήρξε πολεμικό κέντρο.
Την εποχή εκείνη τα μεταλλεία του Παγγαίου ήταν κάτω από την απόλυτη δικαιοδοσία των κατοίκων της, τα δε προϊόντα τους τα εκμεταλλευόταν η πανίσχυρη Αμφίπολη. Τα ονόματα που πήρε το χωριό κατά χρονολογική σειρά από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα είναι: Κιάσα ή Κίεσα, Δόβηρος, Εβδομίστα, Κιούπ-Κιόϊ, Πυθία, Πρώτη.
Σύμφωνα με παραδόσεις, η Πρώτη ονομαζόταν στην αρχαιότητα Κίασα ή Κίεσα. Αργότερα μετονομάστηκε κατά τη βυζαντινή περίοδο Αιγοδομίστα ή Ζιδομίστα και στη συνέχεια Εβδομίστα από τα 70 σπίτια που περιλάμβανε, ενώ επί τουρκοκρατίας ονομάστηκε Κιούπκιοϊ. Το «Κιούπκιοϊ» αποτελεί τουρκική ονομασία και σημαίνει «χωριό των πιθαριών», προφανώς λόγω των πολλών πιθαριών (κιούπια) που βρέθηκαν εκεί εξαιτίας της ανεπτυγμένης κεραμοποιίας. Μετονομάστηκε σε «Φυλίς» το 1919 και σε Πρώτη το 1927.
Χρήσιμες πληροφορίες
Πατρίδα του αείµνηστου Προέδρου της ∆ηµοκρατίας Κωνσταντίνου Καραµανλή, η Πρώτη βρίσκεται 42 χλµ από την πόλη των Σερρών. Ίσως το γραφικότερο χωριό της περιοχής του Παγγαίου, είναι χτισµένη στους πρόποδες του χρυσοφόρου Παγγαίου, σε υψόµετρο 310 µ. Στην πλατεία του χωριού δεσπόζει ο ανδριάντας του «Εθνάρχη», ενώ σε απόσταση λίγων µέτρων ξεχωρίζει το κοµψό και απέρριτο πατρικό σπίτι του, που χτίστηκε το 1905 και αποτελεί πόλο έλξης πολλών επισκεπτών.
