Της Πόπης Χαριτωνίδου –Γαρούφα
Αρχαιολόγος-Ιστορικός τέχνης
Η Αμφίπολη, ένας τόπος με πλούσια ιστορία και αρχαιολογική σημασία, παραμένει παραμελημένη από την κεντρική εξουσία και τις αρμόδιες αρχές εδώ και δεκαετίες. Παρά τις διεθνείς ανακαλύψεις που την έφεραν ξανά στο προσκήνιο, κυρίως με την ανασκαφή του εντυπωσιακού Τύμβου Καστά, ο χώρος της Αμφίπολης στερείται της προσοχής και των πόρων που της αξίζουν. Η πολιτεία και η τοπική δημοτική αρχή οφείλουν να αναλάβουν δράση για να αναδείξουν και να προστατεύσουν αυτόν τον πολύτιμο αρχαιολογικό χώρο, που μπορεί να λειτουργήσει όχι μόνο ως πολιτιστικό κέντρο, αλλά και ως μοχλός ανάπτυξης για ολόκληρη την περιοχή.
Ας δούμε λοιπόν τους λόγους για τους οποίους η Αμφίπολη αξίζει την προσοχή που μέχρι τώρα δεν της έχει δοθεί.
Η Αμφίπολη δεν είναι απλά ένας τοπικός αρχαιολογικός χώρος. Είναι ένα σημείο-κλειδί για την κατανόηση της αρχαίας ιστορίας της Μακεδονίας,και ολόκληρης της αρχαίας Ελλάδας, αλλά και της ίδιας της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Από τον 5ο αιώνα π.Χ. και τις μάχες μεταξύ Αθηναίων και Σπαρτιατών μέχρι την περίοδο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, έως και την Βυζαντινή εποχή,η πόλη αυτή υπήρξε κέντρο στρατηγικής σημασίας.Από τον εντυπωσιακό Τύμβο Καστά την οικία των Τημενιδών το Αρχαίο Γυμνάσιο ,το Αρχαίο θέατρο, τις παλαιοχριστιανικές βασιλικές με τα επισκοπία τους και το περίκεντρο ναό της, προσέλκυσαν και συνεχίζουν να προσελκύουν το παγκόσμιο ενδιαφέρον, αλλά η έλλειψη φροντίδας και επένδυσης από την πολιτεία έχει αφήσει τον χώρο να παραμένει σε μια κατάσταση που δεν ανταποκρίνεται στη σημασία του.
Η πολιτεία οφείλει να αναγνωρίσει τη διεθνή σημασία της Αμφίπολης και να την εντάξει σε μακροπρόθεσμα σχέδια ανάδειξης και συντήρησης των αρχαιολογικών χώρων της χώρας. Ένα τέτοιο μνημείο μπορεί να γίνει σημείο αναφοράς για τον αρχαιολογικό τουρισμό, προσελκύοντας επισκέπτες από όλο τον κόσμο.
Ο πολιτιστικός τουρισμός είναι μια ισχυρή πηγή εισοδήματος και ανάπτυξης για πολλές περιοχές της Ελλάδας. Η Αμφίπολη, αν και έχει τη δυναμική να αποτελέσει έναν σημαντικό πόλο έλξης τουριστών, παραμένει περιθωριοποιημένη σε σχέση με άλλους αρχαιολογικούς χώρους. Η έλλειψη υποδομών, η κακή σήμανση και η περιορισμένη προβολή της την κρατούν στη σκιά άλλων προορισμών, όπως οι Μυκήνες ή η Δωδώνη, ακόμη και η Βεργίνα.
Η επένδυση σε βασικές τουριστικές υποδομές, όπως μουσεία(επέκταση του ήδη υπάρχοντος), εκθεσιακούς χώρους, διαδρομές περιήγησης( με σωστές προδιαγραφές και όχι με την σημερινή τους μορφή)) και πολιτιστικές εκδηλώσεις, μπορεί να συμβάλει στην ανάδειξη της Αμφίπολης. Ταυτόχρονα, η ανάπτυξη ποιοτικών υποδομών φιλοξενίας θα διευκολύνει την προσέλκυση τουριστών, ενώ η οργάνωση αρχαιολογικών φεστιβάλ(και όχι η κατάργηση του) ή επιστημονικών συνεδρίων μπορεί να αναδείξει τον ρόλο της ως έναν από τους κορυφαίους αρχαιολογικούς προορισμούς της Ελλάδας.
Η επένδυση στον χώρο της Αμφίπολης θα έχει άμεσα και έμμεσα οφέλη για την τοπική κοινωνία. Η ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού, καθώς και η προσέλκυση επιστημόνων και ερευνητών, θα συμβάλλουν στην αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας στην περιοχή.
Επιπλέον, η ενίσχυση του αρχαιολογικού ενδιαφέροντος στην περιοχή μπορεί να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας, τόσο στον τομέα της πολιτιστικής διαχείρισης όσο και στον τομέα των τουριστικών υπηρεσιών. Η πολιτεία πρέπει να στηρίξει την τοπική οικονομία μέσω μακροπρόθεσμων προγραμμάτων ανάπτυξης που θα ενισχύσουν τον πολιτιστικό τομέα.
Οι αρχαιολογικοί χώροι της Αμφίπολης, ενώ είναι εξαιρετικά σημαντικοί, βρίσκονται σε κίνδυνο λόγω της αδράνειας και της έλλειψης συντήρησης. Το μνημείο του Τύμβου Καστά και άλλα σημαντικά ευρήματα κινδυνεύουν να υποστούν ζημιές ή φθορές, καθώς δεν υπάρχει επαρκής προστασία και προγραμματισμένη συντήρηση. Η έλλειψη κατάλληλων υποδομών φύλαξης και προστασίας, όπως συστήματα αποστράγγισης, ενισχύει τους κινδύνους για τη διατήρηση των μνημείων.
Η πολιτεία πρέπει να αναλάβει άμεσα δράση για τη συντήρηση και αποκατάσταση του χώρου, παρέχοντας τους κατάλληλους πόρους και το επιστημονικό προσωπικό. Αυτό περιλαμβάνει όχι μόνο αρχαιολόγους και συντηρητές, αλλά και ειδικούς στην πολιτιστική διαχείριση, ώστε να εξασφαλιστεί ότι τα μνημεία της Αμφίπολης θα προστατευτούν για τις μελλοντικές γενιές.
Η Αμφίπολη έχει τη δυναμική να γίνει ένας διεθνής κόμβος για αρχαιολογική έρευνα και επιστημονικές δραστηριότητες. Τα ευρήματα της περιοχής, από την κλασική έως την ελληνιστική περίοδο, μέχρι τα πρωτοβυζαντινά και μεταβυζαντινά χρόνια,προσφέρουν πλούσιο υλικό για μελέτη και έρευνα. Η δημιουργία συνεργασιών με πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό θα μπορούσε να φέρει νέους επιστήμονες και ερευνητές στην περιοχή, ενισχύοντας τον ρόλο της Αμφίπολης ως κέντρου γνώσης.
Ταυτόχρονα, εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές και φοιτητές μπορούν να οργανωθούν στον χώρο, ενισχύοντας την πολιτιστική παιδεία και την κατανόηση της αρχαίας ιστορίας. Η ανάδειξη της Αμφίπολης ως σημείου εκπαιδευτικής αναφοράς μπορεί να συμβάλλει στη διαμόρφωση των νέων γενιών επιστημόνων και πολιτών με βαθιά γνώση της ιστορίας.
Η Αμφίπολη αποτελεί ένα εμβληματικό κομμάτι της ελληνικής ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Τα μνημεία της, οι μάχες που διεξήχθησαν στην περιοχή, η παρουσία του Μεγάλου Αλεξάνδρου και η στρατηγική σημασία της πόλης, καθιστούν την Αμφίπολη ένα από τα σημαντικότερα ιστορικά σημεία της χώρας.Επίσης η ύπαρξη επτά Αγίων που μαρτύρησαν στο χώρο της Αμφίπολης καθώς και η πορεία του Αποστόλου Παύλου δια μέσω αυτής,καθιστουν τον τόπο αυτο μοναδικής σπουδαιότητας.. Η παραμεληση της δεν αφορά μόνο τον τουρισμό ή την τοπική οικονομία, αλλά πλήττει και τη συνολική εικόνα της Ελλάδας ως χώρας που σέβεται και προωθεί την πολιτιστική της κληρονομιά.
Η ανάδειξη και η προστασία της Αμφίπολης είναι εθνικό χρέος. Η πολιτεία οφείλει να αναλάβει τις ευθύνες της και να αντιμετωπίσει την παραμέληση με συγκεκριμένες ενέργειες, ώστε η Αμφίπολη να πάρει τη θέση που της αξίζει στον παγκόσμιο πολιτιστικό χάρτη. Είναι ένας τόπος ιστορικής και αρχαιολογικής σημασίας που δεν πρέπει να μένει παραμελημένος.
