του Σεβ. Μητροπολίτου Σιδηροκάστρου κ. Μακαρίου στην Romfea.gr
Μέ ἀπογοήτευση καί θλίψη στήν καρδιά ἐπισημαίνω τό φαινόμενο τῆς ὑποβάθμισης τῶν τοπικῶν ἐθνικῶν μας ἑορτῶν καί πιό συγκεκριμένα ἐντοπίζω τό πρόβλημα στό ἐπίμαχο ζήτημα τῶν ἑορταστικῶν ἐκδηλώσεων καί τῶν ἀντιπαραθέσεων γιά τό Ὀχυρό τοῦ Ῥοῦπελ.
Οἱ ἡρωικοί μάρτυρες τῆς πατρίδας μας, εἶμαι βέβαιος, ὅτι θά συνηγορήσουν στά ὅσα γράφω καί θά μᾶς κρίνουν πολύ αὐστηρά γιά τίς ἀστοχίες, τίς παλλινοδίες καί τίς ἰδιοτελεῖς συμπεριφορές μας, οἱ ὁποῖες συχνά γίνονται ἀθέλητα, ἄλλες φορές ἀπό ὑπερβολικό ἐνθουσιασμό ἤ ζῆλο, ὅμως καί κάποιες φορές εἶναι ἠθελημένες καί κρύβουν μέσα τους λόγους σκοπιμότητας καί ἰδιοτέλειας.
Ὁ λόγος πού συνέταξα τό κείμενο αὐτό εἶναι τό πρόβλημα τῶν ἑορτῶν τοῦ Ὀχυροῦ Ῥοῦπελ, οἱ ὁποῖες δυστυχῶς διαρκῶς καί ὐποβαθμίζονται, ἐν ὀνόματι ποιῶν σκοπιμοτήτων δέν γνωρίζω. Αὐτό παρατηρεῖται τά τελευταῖα πέντε χρόνια.
Βλέπει κανείς νά συμμετέχουν στίς ἑορτές τῶν Ὀχυρῶν σύλλογοι ἀπό Σέρρες, Θεσσαλονίκη, Φλώρινα καί ἀλλοῦ καί ἀπουσιάζουν παντελῶς οἱ τοπικοί σύλλογοι τῆς ἐπαρχίας Σιντικῆς. Γιατί παρατηρεῖται αὐτό τό φαινόμενο; Ἴσως θά πρέπει πολύ σοβαρά νά διερωτηθοῦμε. Ἴσως δέν εἴδαμε στήν ψυχή μας νά ὑπάρχει ἡ ζέση τῆς πίστης καί τῆς ἀγάπης γιά τήν πατρίδα μας.
Ἄν θά μποροῦσα νά ἐκθέσω καί νά ἀναλύσω σέ ὅλους τούς λόγους τοῦ φαινομένου αὐτοῦ, θά ἔλεγα ἁπλά τά πιό κάτω:
1ον) Τό Ὀχυρό τοῦ Ῥοῦπελ καί ἡ ἠρωική ἀντίσταση τῶν ὑπερασπιστῶν του ἑορτάζονται κάθε χρόνο τήν πρώτη Κυριακή τοῦ Ἀπριλίου. Ἐφέτος ἡ ἑορτή συνέπεσε τήν 6ην Ἀπριλίου.
2ον) Τήν εὐθύνη τῆς διοργανώσεως τῶν ἑορτῶν τήν ἔχει ἐξ ὁλοκλήρου ὁ Στρατός μας, στήν κυριότητα τοῦ ὁποίου ἀνήκει καί τό Ὀχυρό καί ὁ χῶρος, ὅπως καί τά ἄλλα ἀντίστοιχα Ὀχυρά.
3ον) Στό Σιδηρόκαστρο ὑπηρετῶ ὡς Μητροπολίτης καί ἐπικεφαλῆς τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας 24 ὁλόκληρα χρόνια. Τόσον ἐγώ προσωπικά, ὅσο καί ὅλοι οἱ πρό ἐμοῦ Μητροπολίτες γιά ὀγδόντα τόσα χρόνια δίδουμε ἀπό ὑπερευαισθησία στά ἐθνικά μας θέματα τό «παρών» μέ ἰκανό ἀριθμό κληρικῶν μας στά τελούμενα στό Ὀχυρό τοῦ Ῥοῦπελ εἰς τιμήν καί μνήμην ὅλων τῶν ὑπέρ πίστεως καί πατρίδος πεσόντων.
4ον) Μέχρι καί τά τελευταῖα 20 χρόνια τῆς ἰδικῆς μου Ἀρχιερατείας ἡ ἑορτή στό Ῥοῦπελ ἦτο ἡ πολυπλυθέστερη καί ἡ μεγαλύτερη ἑορτή στό εἶδός της στήν περιοχή μας, ἄν ὄχι στή Βόρεια Ἑλλάδα. Οἱ ἐπισκέπτες προσκυνητές ἦσαν χιλιάδες καί, παρά τόν δύσκολο χειμωνιάτικο καιρό οἱ πάντες ἀψηφοῦσαν τό κρύο, τό χιόνι καί τήν βροχή γιά νά ἀνέβουν στό Ὀχυρό. Δέν ὑπῆρχε χῶρος γιά στάθμευση ὀχήματος καί πολλοί ἀνέβαιναν πεζῇ διανύοντας κάποια χιλιόμετρα.
5ον) Ὠς ἐπιχώριος Μητροπολίτης θεωρῶ τόν ἑαυτό μου εὐλογημένο πού ζῶ κάτω ἀπό τήν σκιά τῶν ἡρωικῶν προγόνων μου καί γιά ὅσα κληροδότησαν οἱ μάρτυρες τῆς πίστεως καί τῆς πατρίδος μας σ’ αὐτόν τόν εὐλογημένο τόπο. Νά σημειώσω ἐδώ γιά τήν σπουδαιότητα καί τή σοβαρότητα τῶν πραγμάτων ὅτι σχεδόν ὅλοι οἱ Πρόεδροι τῆς Δημοκρατίας, πολλοί ‘Υπουργοί, ἡ ἡγεσία τῶν Ἐνόπλων Δυνάμεων καί πολλοί ἄλλοι ἐπίσημοι δίνουν τό «παρών» κάθε χρόνο στίς ἑορτές αὐτές.
6ον) Καί διερωτῶμαι: Ἄραγε, τί συνέβη καί ἄρχισαν νά ἀνατρέπονται τά πράγματα καί διαρκῶς νά ὀλιγοστεύουν οἱ χιλιάδες τῶν ταπεινῶν προσκυνητῶν τοῦ Ὀχυροῦ Ῥοῦπελ;
7ον) Πρῶτο γεγονός ἀπομείωσης καί ὑποβάθμισης κατά κάποιον τρόπο ἤ καί ἀπαξίωσης τῆς κεντρικῆς ἑορτῆς τοῦ Ἀπριλίου εἶναι ἡ αδιαφορία ὅλων, μέ ἀποτέλεσμα κάποιοι ἄλλοι νά θέλουν καί νά ἐπιχειροῦν νά οἰκειοποιηθοῦν γιά τήν περιοχή τους τό προνόμιο καί τό προβάδισμα αὐτῶν τῶν ἑορτῶν.
Οἱ πολλοί ζοῦμε σ’ ἕναν εἰκονικό κόσμο ἀδιαφορίας καί ἔλλειψης ἀγάπης γιά τόν τόπο μας. Δέν μᾶς ἐνδιαφέρει, δέν θέλουμε νά ξέρουμε τήν ἱστορία τῶν προγόνων μας καί τίς θυσίες τους γιά μᾶς καί κυρίως νά τούς τιμοῦμε. Διερωτῶμαι, βέβαια, μέσα μου μήπως εἶναι σκληρά τά ὅσα σκέφτομαι καί μήπως κάνω λάθος στίς ἐκτιμήσεις μου, βγάζοντας βεβιασμένα συμπεράσματα.
8ον) Δεύτερο γεγονός πού βοήθησε στήν διαρροή τοῦ λαοῦ μας ἀπό τίς ἑορτές τῶν Ὀχυρῶν ἦτο καί ἐξακολουθεῖ νά εἶναι ὁ ἀντίποδας πού δημιουργήθηκε πρό πενταετίας μέ τήν λεγόμενη «ΑΝΑΒΙΩΣΗ». Δηλαδή ἕνα δρώμενο, μιά θεατρική παράσταση ἤχου καί φωτός πού ἀναπαριστᾶ μέ ἠθοποιούς καί σεναριογράφους, κυρίως ἀπό Βαλκανικές χῶρες, τήν μάχη, τήν ἔξοδο καί τήν παράδοση οὐσιαστικά τῶν Ὀχυρῶν μέ καλά ἀποτελέσματα καί μέ πολύ ἐνδιαφέρον καί ἀνταπόκριση ἀπό τόν κόσμο. Ὅμως μέχρι πότε, ἀφοῦ ἐτησίως ἐπαναλαμβάνεται τό ἴδιο σενάριο.
9ον) Πρῶτος ἐγώ, ἀπό τότε πού ἀντελήφθην τό πρόβλημα, ἄν καί ἔγινα δυσάρεστος, καί τά ἔγραψα καί τά εἶπα πρός πᾶσαν κατεύθυνση, ἐξέφρασα τήν ἀντίθεσή μου γιά μιά τέτοια θεατρική ἐκμετάλλευση.
Καί τώρα τό λέω: «Εἶναι λάθος ἕνας τέτοιος διαχωρισμός τῆς ἑορτῆς καί ἀπομόνωσης τοῦ θρησκευτικοῦ καί ἐθνικοῦ της χαρακτήρα σέ μιά ἑορτή θεάματος μέ τά προνόμια τῆς δυνατότητας ἐπιλογῆς τοῦ χρόνου γιά τήν πραγματοποίηση αὐτῆς τῆς δεύτερης γιορτῆς. Ἡ κύρια ἑορτή εἶναι πάντοτε ἀρχές Ἀπριλίου, δηλαδή στήν ἐκπνοή τοῦ χειμώνα, καί ἡ ἑορτή τῆς Ἀναβίωσης ὁρίζεται περί τά μέσα τοῦ Μαΐου, δηλαδή στό τέλος τῆς Ἄνοιξης, ἔχοντας ἔτσι προβάδισμα ὑπεροχῆς, σύν τό ὅτι ἡ δεύτερη εἶναι ἐπιχορηγούμενη ἀπό κάποια ‘Υπουργεῖα καί τήν Περιφέρεια. Δηλαδή δύο μέτρα καί δύο σταθμά.
10ον) Ἡ κεντρική ἑορτή τοῦ Ἀπριλίου ἔχει αὐστηρά στρατιωτικό πρωτόκολλο ἐνῶ ἡ δεύτερη εἶναι θέαμα, «θέατρο» πού ἴσως ἰκανοποιεῖ περισσότερο τούς θεατές. Τά πρῶτα χρόνια στίς δεύτερες γιορτές τῆς Ἀναβίωσης δέν ἐψάλλετο οὔτε τρισάγιο γιά τούς ἥρωές μας, οὔτε κἄν ὁ Ἐθνικός μας Ὕμνος. Κατόπιν τῆς ἰδικῆς μου ἐπιμονῆς ἔγινε ἡ ὑποχώρηση νά ψάλλονται σ’ ἕνα χῶρο πού μόνο τέτοια πρέπουν νά ἀκούγονται.
11ον) Ἡ προσπάθεια διασπάσεως τῆς ἑορτῆς, σέ ἑορτές Ῥοῦπελ καί Ἰστίμπεη, μέ τήν ἵδρυση πρό ἐτῶν Συλλόγου γιά τήν ἀναβίωση τῶν Ὀχυρῶν τοῦ Ἰστίμπεη, ἦτο ἄλλο ἕνα πολύ δυνατό πλῆγμα στόν κεντρικό ἄξονα τῶν ἑορτῶν. Ὁ νῦν Δήμαρχος Σιντικῆς, καταγόμενος ἀπό τό Ν. Πετρίτσι καί γιά λόγους φαντάζομαι ἀναδείξεως τοῦ τόπου του, ἵδρυσε τόν Σύλλογο ἀναβίωσης τοῦ Ἰστίμπεη ὁρίζοντας τίς αὐτές τελετές στήν ἴδια μέρα καί ὥρα μέ ἐκεῖνες τοῦ Ῥοῦπελ, μέ ἀποτέλεσμα τή διαρροή τῶν κατοίκων τοῦ Πετριτσίου πρός τά Ὀχυρά τοῦ τόπου τους. Ἐδῶ πρέπει νά ἀναφερθεῖ ὅτι τά Ὀχυρά αὐτά εἶναι παντελῶς ἀναξιοποίητα καί ὄχι ἐπισκέψιμα, παρά τό ὅτι κάποιοι διατείνονται περί τοῦ ἀντιθέτου. Τό ἴδιο καί ὁ δρόμος, πού εἶναι οὐσιαστικά ἀπροσπέλαστος σέ πολλά σημεῖα του.
12ον) Στήν ὑποβάθμιση τῶν ἑορτῶν τοῦ Ῥοῦπελ συνετέλεσαν καί κάποιοι Πολιτικοί μας, οἱ ὁποῖοι προσέφεραν πολλές ὑπηρεσίες καί ἐκδουλεύσεις στούς Συλλόγους γιά γνωστούς λόγους, ἄν καί ἦταν γνωστές οἱ δικές μου ἀντιρρήσεις καί πολλῶν ἄλλων.
13ον) Τά πρῶτα 15 χρόνια τῆς Ἀρχιερατείας μου στό Σιδηρόκαστρο οὐδέποτε ἤκουσα ἤ ἐγνώριζα γιά ἑορτές στό Ἰστίμπεη καί οὐδέποτε ἔλαβα πρόσκληση γιά κάτι τέτοιο, γιατί πάντα ἤμουν ἀντίθετος πρός αὐτόν τόν κατακερματισμό.
14ον) Ἐφέτος συνέβη καί τό ἐξῆς παράδοξο, πού ἔδωσε ἄλλο ἕνα πλῆγμα, ἴσως καί τό τελειωτικό στίς ἑορτές τοῦ Ῥοῦπελ. Τό ‘Υπουργεῖο Ἐθνικῆς Ἄμυνας χρηματοδότησε τόν Δῆμο Σιντικῆς γιά τήν πραγματοποίηση θεατρικῶν ἑορτῶν γιά τό Ἰστίμπεη μέ σεβαστό ποσό, ἀπ’ ὅσα λέγονται. Δέν γνωρίζω ἄν ἀληθεύουν οἱ πληροφορίες τοῦ παρασκηνίου. Καί ἔτσι διοργανώθηκαν ἑορτές ἀναβίωσης τῆς μάχης τοῦ Ἰστίμπεη στήν Κωμόπολη τοῦ Πετριτσίου μέ καλά ἀποτελέσματα τήν παραμονή τῆς ἑορτῆς τοῦ Ῥοῦπελ, δηλαδή τό Σάββατο 5 Ἀπριλίου τό βράδυ. Ποιός ἐκ τῶν θεατῶν τῶν ἑορτῶν αὐτῶν θά ἀνέβαινε τήν ἐπόμενη μέρα στό Ῥοῦπελ γιά τίς ἐπίσημες ἑορτές;
15ον) Μάχες στά Ὀχυρά τοῦ Ἰστίμπεη, ἱστορικά κατοχυρωμένα, πουθενά δέν ἀναφέρονται, γιατί ὅλα τά διαδραματισθέντα ἔγιναν στό Ῥοῦπελ, ὅπου καί ἡ στενωπός διελεύσεως πρός Βουλγαρία. Μάχες, μάλιστα, στό Ἰστίμπεη μέ Διοικητή τόν ἥρωα Δουράτσο, ὡς ἐλέχθη, εἶναι παραποίηση τῆς ἀλήθειας καί προσπάθεια καπηλεύσεως τῆς σημασίας τοῦ κύριου καί κεντρικοῦ Ὀχυροῦ τοῦ Ῥοῦπελ, τό ὁποῖο ἔχει καί τήν κύρια στρατηγική σημασία ἀπό ὁποιοδήποτε ἄλλο ὀχυρό.
16ον) Ὀχυρά στήν περιοχή μας ὑπάρχουν πάρα πολλά γιά τήν ἄμυνα τῶν συνόρων μας. Αὐτό εἶναι πολύ φυσικό, ὅπως καί σ’ ὅλη τή Μακεδονία καί τήν Θράκη. Ἡ διαπραγμάτευση γιά τήν παράδοσή τους ἔγινε στό Ῥοῦπελ καί αὐτό τό γνωρίζουμε πολύ καλά ὅλοι, ἀλλά καί ὅσοι ἠθελημένα τό παραβλέπουν. Οἱ δέ ἡρωικοί ὑπερασπιστές τοῦ Ῥοῦπελ διῆλθαν διά τῆς γέφυρας τοῦ Στρυμόνα πορευθέντες πρός Σιδηρόκαστρο, καί ὄχι διά τοῦ Πετριτσίου, πού ἀπέχει 4 περίπου χιλιόμετρα ἀπό τήν περιοχή. Ὀκτώ μέ δέκα περίπου χιλιόμετρα ἀπέχει τό Ἰστίμπεη, πού βρίσκεται μάλιστα σέ ἀπρόσιτη περιοχή. Ὅλα τά ἄλλα λέγονται γιά νά μᾶς πείσουν νά πιστέψουμε τά ἀντίθετα.
17ον) Μέ τήν ἐπιστολή μου αὐτή ἐκφράζω τούς φόβους καί τίς ἀνησυχίες μου γιά τήν τύχη τῶν ἐθνικῶν μας ἑορτῶν. Ἄν ἐμεῖς οἱ ἴδιοι καταστρέφουμε μέ τόν Α΄ ἤ τόν Β΄ τρόπο τήν σημασία τῶν ἑορτῶν μας, ποιό εἶναι τό κέρδος; Νά τά χάσουμε ὅλα μέσα ἀπό τά χέρια μας καί μπροστά στά μάτια μας ἐν ῥιπῇ ὀφθαλμοῦ. Διανοηθήκαμε ὅτι σέ κάποια στιγμή, ὅταν θά φύγουν ἤ θά ἀλλάξουν οἱ Δήμαρχοι, καί κάποιοι ἄλλοι ἀντίθετοι θά ἔλθουν, θά ἐπέλθει ἡ πλήρης διάλυση;
Οὔτε ἡ κεντρική ἑορτή τοῦ Ἀπριλίου θά ὑπάρχει γιατί τήν ὑποβαθμίσαμε, οὔτε κἄν ἡ Ἀναβίωση πού γιά τό γεγονός τῆς ἐπαναλήψεως κατ’ ἔτος τῶν αὐτῶν πραγμάτων ἤ λόγῳ ἀντιθέσεως τῶν νέων ἐπικεφαλῆς καί αὐτή δέ θά ὑπάρχει; Καί τότε τί θά ἔχουμε; Ἀσφαλῶς τό χάος.
18ον) Οἱ ἐθνικές μας ἑορτές τῆς 25ης Μαρτίου καί τῆς 28ης Ὀκτωβρίου διατηροῦν ἀμείωτο τόν χαρακτῆρα καί τήν διαχρονικότητά τους ἀκριβῶς γιατί συνδυάζουν ἀτόφιο, ἀναλλοίωτο τόν θρησκευτικό καί τόν ἐθνικό τους προσανατολισμό μακριά ἀπό θέατρα καί φιέστες καί δρώμενα.
19ον) Ὁ λαός μας δέν φταίει σέ τίποτε. Ἐμεῖς τόν καθοδηγοῦμε. Ἐμεῖς τόν διδάσκουμε καί ἐμᾶς ἀκολουθεῖ. Τί τοῦ προσφέρουμε σάν πνευματική τροφή τό διανοηθήκαμε; Ἄς πάψουμε νά τούς παραπλανοῦμε μέσα στούς λαβυρίνθους τῶν δικῶν μας συμφερόντων καί ἰδιοτελῶν ἐπιδιώξεων.
20ον) Ὅλα αὐτά τά λέω ἐγώ, ὁ Ἐπίσκοπος καί Μητροπολίτης σας, πού ἔχω συναίσθηση τῆς εὐθύνης μου ἀπέναντί σας, ἀπέναντι τοῦ τόπου καί τῆς ἱστορίας μας καί τά ἀπευθύνω πρῶτα στόν ἑαυτό μου. Ἐμεῖς οἱ ἐπικεφαλῆς τά ἀνούσια καί τά δευτερεύοντα τά ἐπισημοποιοῦμε μέ τήν παρουσία μας καί τά οὐδιώδη καί τά πρωτεύοντα τά ὑποβαθμίζουμε καί τά ὑποτιμοῦμε μέ τήν ἀπουσία μας.
Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΜΑΣ
Νά ἑνοποιηθοῦν οἱ δύο γιορτές. Μέ σθένος, ἀποφασιστικότητα καί καλή διάθεση. Ξεκάθαρα. Ἤ ἡ κύρια ἑορτή θά ἀκολουθήσει τήν λεγόμενη «Ἀναβίωση» μέ ἀμφίβολα ἀποτελέσματα διατήρησης καί τῶν δύο ἤ ἡ δεύτερη, δηλαδή ἠ «Ἀναβίωση», θά πραγματοποιεῖται μαζί με τήν κεντρική ἑορτή στίς ἀρχές Ἀπριλίου καί ἄς εἶναι δύσκολος ὁ καιρός. Αὐτό εἶναι τό προτιμότερο καί ἡ πλέον σοβαρή λύση. Οἱ Πατέρες μας θυσιάστηκαν ἀγωνιζόμενοι μέσα στό χιόνι καί τό κρῦο.
Ὁ κ. Δήμαρχος Σιντικῆς, πού μέ ἐπισκέφθηκε χθές, μοῦ δήλωσε πρῶτος ὅτι συμφωνεῖ μέ τήν ἄποψή μου. Νά ἑνοποιηθοῦν οἱ δύο ἑορτές καί νά βρεθεῖ ἄλλη ἡμερομηνία γιά κάποιες ἑορτές τοῦ Ἰστίμπεη, τίς ὁποῖες διακαῶς ἐπιθυμεῖ νά γίνονται, ἀφοῦ γιά τήν προβολή τους στό Πρόγραμμα πού τυπώθηκε ἀπό τήν Δημαρχεία γιά τόν «Μῆνα τῶν Ὀχυρῶν» εἰκονίζεται καί στό ἐμπροσθόφυλλο καί στό ὀπισθόφυλλο μόνον τό Ἡρῶο πού βρίσκεται στό Ἰστίμπεη καί ὄχι τοῦ Ῥοῦπελ.
Ἴσως, γιά λόγους ἀλλαγῆς καί μόνον. Ὅμως ἡ κεντρική ἑορτή εἶναι αὐτή τοῦ Ῥοῦπελ καί ὄχι κάποια ἄλλη. Καί πουθενά ἀλλοῦ. Τό κέντρο τῶν ἑορταστικῶν δραστηριοτήτων πρέπει νά εἶναι ἡ ἔδρα τῆς περιοχῆς, τό Σιδηρόκαστρο, καί ὄχι ἄλλες.
Ἀυτά εἶχα νά πῶ μέ πολλή ἀγάπη καί χωρίς διάθεση ἀντιπαράθεσης μέ κανέναν καί κυρίως μέ τούς πολιτικούς μας ἄρχοντες, πού ἴσως στεναχωρηθοῦν μέ τά γραφόμενα, πού ὅμως δέν ἔχουν διάθεση μείωσης ἤ ἀπαξίωσής τους. Ὁ καθένας μας κάνει τό καθῆκόν του ὅπως νομίζει. Ὅλοι ὀφείλουμε νά βοηθήσουμε σ’ αὐτό τό σπουδαῖο καί ἱερό χρέος καί καθῆκον.
Σκοπός μας δέν εἶναι νά θίξουμε ἤ νά μειώσουμε κάποιον, ἀλλά ἡ ἀλήθεια καί μάλιστα αὐτές τίς γιορτινές ἡμέρες, ὥστε μέ ἀγάπη καί συναίνεση νά διορθώνουμε τά λάθη μας. Ὁ στρατός μας καί ἡ ἡγεσία του ὀφείλει νά ἀναλάβει τίς ἰδικές του πρωτοβουλίες γιά τήν ἐπίλυση τέτοιων σοβαρῶν θεμάτων πού ἀσφαλῶς θά ἔχουν ἀντίκτυπο στό μέλλον. Γιά τό καλό καί τήν προκοπή ὅλων μας.
Μέ αἰσθήματα βαθειᾶς τιμῆς καί ἀγάπη,
